Diş Çürükleri ve Çocuk Sağlığı: Önleme Yöntemleri

Diş Çürükleri ve Çocuk Sağlığı Üzerindeki Etkileri

Diş çürükleri, her yaş grubunda yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilen önemli bir problemdir. Prof. Dr. Figen Seymen, çocukluk döneminde ortaya çıkan çürüklerin ileride daha ciddi sağlık sorunlarına neden olmasını önlemek amacıyla ailelere dikkat etmeleri gereken hususları ve alınması gereken önlemleri aktarmaktadır. Ağız ve diş sağlığı, tüm yaş grupları için hayati bir öneme sahip olup, gerekli özen gösterilmediğinde büyük sorunlara yol açabilir. Özellikle çocuklarda, süt dişlerinin belirli bir yaşta düşeceği ve yerini kalıcı dişlerin alacağı düşüncesiyle ağız ve diş bakımına gereken önemin verilmemesi sıkça gözlemlenen bir durumdur. Ancak, 6 yaş altındaki çocuklarda görülen diş çürükleri, ağız ve diş sağlığını ciddi şekilde tehdit eden bir durumdur.

Prof. Dr. Figen Seymen, bu konuda ailelere önemli uyarılarda bulunmaktadır.

Küçük Yaşta Büyük Sorunlara Neden Olabilir

Erken çocukluk çağı çürükleri (EÇÇ), özellikle 6 yaş altındaki çocuklarda görülen ve diş sağlığını ciddi şekilde tehdit eden bir problem olarak öne çıkmaktadır. Prof. Dr. Figen Seymen, EÇÇ’nin, süt dişlerinde meydana gelen çürükler ya da bu çürükler nedeniyle oluşan diş kaybı ile kendini gösterdiğini belirtmektedir. EÇÇ’nin hafif, orta ve şiddetli dereceleri bulunduğunu söyleyen Seymen, bu çürüklerin çocuklarda kronik ağrı, enfeksiyon gibi sağlık sorunlarına yol açabileceğine dikkat çekmektedir. Uluslararası Çocuk Diş Hekimleri Birliği (IAPD) ve Türk Pedodonti Derneği Başkanı olarak, ebeveynlerin çocukların ağız hijyenine ve beslenme alışkanlıklarına dikkat etmeleri gerektiğini vurgulamaktadır. Çocukların erken yaşta diş hekimi ile tanışmasının, çürük riskini en aza indireceği ifade edilmektedir.

Dünya Çapında 600 Milyondan Fazla Çocuğu Etkiliyor

Prof. Dr. Seymen, süt dişlerinin kalıcı dişler için yer koruyucu bir işlevi olduğunu ve bu dişlerde meydana gelen çürüklerin çocukların genel sağlığını olumsuz etkilediğini ifade etmektedir. Dünya genelinde 600 milyondan fazla çocuğu etkileyen erken çocukluk çağı çürüklerinin çoğu zaman tedavi edilmediğini belirten Seymen, bu durumun çocukların ve ailelerin yaşam kalitesini düşürdüğünü, toplum için de büyük maliyetler oluşturduğunu vurgulamaktadır. EÇÇ’nin ağrıya neden olması durumunda, çocukların çiğneme, sosyal etkileşim, bilişsel ve nörolojik gelişimlerinin olumsuz etkilendiğini söyleyen Seymen, önlenebilir olmasına rağmen bu çürüklerin birçok çocuğu etkilemeye devam ettiğini dile getirmektedir.

Çürüklerin En Önemli Belirtileri

EÇÇ’nin ilk belirtisi, dişeti kenarında görülen tebeşirimsi beyaz ya da kahverengi lekeler şeklindedir. Seymen, bu lezyonların tedavi edilmemesi halinde çürüğün derinleşerek dişin tamamını etkileyebileceğini açıklamaktadır. Üst süt kesici dişlerin bu durumdan en sık etkilendiğini, alt ön dişlerin ise tükürük ve dilin koruyucu etkisi nedeniyle en az etkilenen dişler olduğunu aktarmaktadır.

Bebeklik Döneminden İtibaren Dikkat Edilmeli

Anne sütünün tek başına çürük yapıcı bir etkisi olmadığına dikkat çeken Seymen, dişlerin düzenli temizlenmemesi ve şeker tüketimi gibi faktörlerin çürük oluşumunu tetikleyebileceğini hatırlatmaktadır. Seymen, emzirme sonrası dişlerin nemli bir gazlı bez, parmak fırça veya su ile temizlenmesini önermektedir.

Çürükleri Önlemede Önemli Adımlar

Altınbaş Üniversitesi’nden Prof. Dr. Seymen, bebeğin ilk dişi çıktığında veya en geç 12 aylıkken diş hekimi muayenesinin yapılması gerektiğini kaydetmektedir. Ayrıca, diş fırçalamaya ilk dişin çıkması ile birlikte başlanmasının önemine de değinmektedir. International Association of Paediatric Dentistry (IAPD)’nin erken çocukluk çağı çürüklerinin yönetiminde kanıta dayalı ve global olarak fikir birliğine varılmış tavsiyelerini 3 aşamada özetlemektedir.

EÇÇ için Birincil Önleme

Seymen, EÇÇ’nin önlenmesinde ilk adımın çocukların sağlıklı ağız ve diş gelişimlerini desteklemek olduğunu belirterek dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle sıralamaktadır:

• Şeker alımının sınırlandırılması: İki yaş altındaki çocuklarda yiyecek ve içeceklerde serbest şeker tüketimi minimumda tutulmalıdır.
• Gece biberon ve emzirmeden kaçınma: Özellikle sık veya gece emzirilen çocuklarda, 12 aydan sonra biberon kullanımı ve gece beslenmesi durdurulmalıdır.
• Optimum florür kullanımı: Çocukların dişleri yaşlarına uygun miktarda, 1.000-1.500 ppm florür içeren diş macunu ile düzenli olarak fırçalanmalıdır.
• Diş hekimi ziyareti: Yaşamın ilk yılında çocuğun kapsamlı bir diş muayenesi için diş hekimine götürülmelidir.
• Florür vernik uygulaması: Çürük riski yüksek çocuklara düzenli olarak %5 florür vernik uygulanmalıdır.
• Fissür örtücü kullanımı: Hassas azı dişlerine koruyucu fissür örtücü uygulanmalıdır.

EÇÇ İçin İkincil Önleme

Çürük belirtilerinin fark edilmesinin ardından ilerlemenin durdurulması için yapılması gerekenler ise şunlardır:

• Daha sık florür vernik uygulaması: Beyaz nokta lezyonları olan çocuklarda yılda dört kez florür vernik uygulanmalıdır.
• Koruyucu fissür örtücüler: Çürük lezyonu olmayan azı dişlerine fissür örtücü uygulanmalıdır.

EÇÇ İçin Üçüncül Önleme

Seymen, ilerlemiş çürüklerin etkilerini en aza indirmek için aşağıdaki iki maddeye dikkat edilmesi gerektiğinin altını çizmektedir:

• Gümüş diamin florür kullanımı: Kavite lezyonlarını durdurmak için etkili bir yöntemdir.
• Konservatif çürük uzaklaştırma: Daha fazla diş kırılmasını, ağrıyı ve gereksiz pulpa maruziyetini önlemek için çürüklerin konservatif yöntemlerle uzaklaştırılması ve dişlerin restore edilmesi önemlidir.