Ağız Hijyeninin Bağırsak Sağlığı Üzerindeki Etkisi

Ağız Hijyeninin Önemi ve Bağlantıları

Ağız hijyeni, yalnızca estetik bir gülüş sağlamakla kalmaz, aynı zamanda genel sağlık üzerinde önemli etkilere sahiptir. Ağızda bulunan bazı zararlı bakteriler, diş çürüğü ve ileri evre dişeti hastalığı gibi durumları tetikleyerek, bağırsaklara yerleşebilir ve Crohn hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Yapılan araştırmalar, kronik dişeti hastalığı yaşayan bireylerin Crohn hastalığına yakalanma riskinin sağlıklı bireylere göre üç kat daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Uzman Diş Hekimi ve Ağız Diş Çene Cerrahı Prof. Dr. Birkan Taha Özkan, ağız sağlığının bağırsak sağlığıyla olan bağlantısını vurgulayarak, bu konuda alınması gereken önlemleri açıklamaktadır.

Bakterilerin Rolü ve Crohn Hastalığı

Ağzımızdaki zararlı bakterilerin, bağırsaklarda ciddi iltihabi süreçler başlattığını belirten Prof. Dr. Özkan, şu ifadeleri kullanmaktadır: “Ağzımızdaki kötü bakteriler, diş çürüğü ve Kronik Periodontitis (İleri evre Dişeti Hastalığı) etkenleri, bağırsaklara geçerek Crohn gibi ciddi hastalıkları tetikleyebilir. Bu durum, ağız, diş, çene kemikleri ve bağırsak sağlığı arasında görünmeyen bir köprü olduğunu kanıtlamaktadır. Özellikle diş eti kanaması, dişeti çekilmesi ve çene kemik erimesi yaşayan bireylerde bu risk daha da artmaktadır; ağızdaki bakteriler, bağırsakta adeta bir yangın başlatmaktadır.”

Diş Çürüğünden Crohn Hastalığına Uzanan Zincir

Diş çürüğü ve kronik diş eti hastalığının Crohn hastalığına yol açan süreci dört aşamada meydana geldiğini ifade eden Özkan, bu aşamaları şu şekilde özetlemektedir:

• 1. Aşama: Şekerli gıdaların aşırı tüketimi ve yetersiz ağız hijyeni, diş çürüğü ağrısına bağlı bilinçsiz antibiyotik kullanımı ve diş hekimi kontrolünden kaçış, diş minesini eriten Streptococcus mutans gibi bakterilerin çoğalmasına neden olur. Bu durum, diş çürüğünün ilk adımıdır.
• 2. Aşama: Gingivitten Periodontitise Dönüşüm. Tedavi edilmeyen diş çürükleri, diş eti iltihabına (gingivitis) yol açar; zamanla bu iltihap kronikleşerek diş çevresindeki dişeti dokularının ve çene kemik kaybına neden olan Periodontitise (Kronik Dişeti Hastalığı) evrilir.
• 3. Aşama: Bakterilerin bağırsaklara yayılımı. Periodontitis (Kronik Dişeti Hastalığı) geliştiğinde, ağızdaki zararlı bakteriler (örneğin, Fusobacterium nucleatum) kan veya tükürük yoluyla bağırsaklara ulaşır.
• 4. Aşama: Bağırsakta iltihap ve Crohn hastalığı. Bağırsak duvarına yerleşen bu bakteriler, iltihap yapıcı proteinlerin salınmasını tetikleyerek Crohn hastalığının gelişimine zemin hazırlar.

Çarpıcı Araştırma Sonuçları

Prof. Dr. Özkan, ağız ve bağırsak mikrobiyomları arasındaki etkileşime dair çarpıcı bulgulara dikkat çekiyor. Harvard Üniversitesi’nin 2024’te gerçekleştirdiği çalışmalarda, Crohn hastalığı tanısı almış bireylerin %65’inin ağızlarında Fusobacterium nucleatum bakterisinin tespit edildiği gözlemlenmiştir. Ayrıca Türkiye’de elde edilen veriler, Periodontitis (Kronik Dişeti Hastalığı) olan bireylerin Crohn hastalığı geliştirme riskinin sağlıklı bireylere göre üç kat daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Sağlıklı Ağız ve Bağırsak İçin Öneriler

Prof. Dr. Özkan, sağlıklı bir ağız ve vücut için şu önerilerde bulunmaktadır:

• Şekerin azaltılması: Şeker, hem diş çürüğünü hem de bağırsaktaki zararlı bakterileri besler.
• Lifli gıdaların artırılması: Lifli gıdalar, dost bakterilerin gelişimini destekler.
• Diş ipi kullanımı: Günde bir kez diş ipi kullanmak, diş eti iltihabını %50 oranında azaltabilir.
• Probiyotik destek: Fermente ürünler, ağız ve bağırsak florasını dengeleyerek zararlı bakterilerin çoğalmasını engeller.
• Diş muayenesi: En az 6 ayda bir diş muayenesi yaptırmak, özellikle ailesinde Crohn veya benzeri hastalık öyküsü olan bireyler için son derece önemlidir.

Bu önerilere uyulması, ağız ve bağırsak sağlığının korunmasında kritik bir rol oynamaktadır.