Ekonomi

2025 Yılı Yatırım Programı’nın Onayı ve Detayları

2025 Yılı Yatırım Programı’nın Kabulü ve Uygulanmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı

2025 Yılı Yatırım Programı, Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlanarak resmi onayını aldı. Bu kapsamda, merkezi yönetim bütçesi altında yer alan kuruluşlar, kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT), özelleştirme kapsamında bulunan kuruluşlar, döner sermayeli kuruluşlar ve sosyal güvenlik kurumlarının projeleri dikkate alındı. Ayrıca, yalnızca dış kredi ile finanse edilen mahalli idare projeleri de programa dahil edildi.

Bu yılki yatırım programının hazırlık süreçlerinde, 12. Kalkınma Planında belirlenen temel politikalar ve hedefler ile 2025-2027 dönemine ilişkin Orta Vadeli Programda yer alan politika öncelikleri ve bütçe büyüklükleri göz önünde bulunduruldu. Proje belirleme aşamasında, 12. Kalkınma Planında öngörülen projeler, deprem riski nedeniyle hayata geçirilmesi acil olan projeler ve toplumsal ile ekonomik etkileri güçlü projeler önceliklendirilerek seçildi.

Programda Yer Alan Projelere 1 Trilyon 444,4 Milyar Lira Ödenek

2025 Yılı Yatırım Programında kamu kurumları tarafından yürütülecek projelerin toplam değeri yaklaşık 10.599,5 milyar lira olarak belirlendi ve bu projelere tahsis edilen toplam ödenek miktarı 1 trilyon 444,4 milyar lira oldu. Program çerçevesinde 2025 yılında 3.783’ü ana proje olmak üzere toplamda 14.238 projenin yürütülmesi planlanıyor. 2024 yılı içerisinde 5.296 proje tamamlanırken, 2025 Yılı Yatırım Programına 5.061 yeni proje dahil edilmiştir. Bu projelerden 1.364’ü çok yıllık, 3.697’si ise bir yıl içerisinde tamamlanacak şekilde tasarlandı.

2025 yılında öngörülen 1 trilyon 444,4 milyar liralık yatırımın dağılımı şu şekildedir: Yüzde 70,7’si merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 28,1’i KİT ve özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, yüzde 1,2’si ise döner sermayeli kuruluşlar ve sosyal güvenlik kuruluşları tarafından gerçekleştirilecektir.

Deprem Tedbirlerine Yönelik Projeler

Yatırım Programında deprem tedbirlerine yönelik olarak toplam 511 milyar liralık projeye yer verildi. Bu projeler için tahsis edilen 2025 yılı ödeneklerinin yaklaşık yüzde 42’si sağlık sektörüne, yüzde 16,7’si konut sektörüne ve yüzde 13,2’si ulaştırma-haberleşme sektörüne ayrıldı. Ayrıca, deprem projeleri için bütçede cari transferler kapsamında yürütülen yatırım niteliğindeki harcamalar ve cari nitelikli diğer harcamalar da dikkate alındığında, deprem tedbirlerine yönelik merkezi yönetim bütçesinden tahsis edilen toplam ödenek miktarı 584 milyar liraya ulaşmaktadır.

Yatırımdan En Yüksek Pay Ulaştırma ve Haberleşme ile Eğitime

2025 Yılı Yatırım Programında, 1 trilyon 444,4 milyar liralık yatırım ödeneğinden en yüksek payı yüzde 30,5 ile ulaştırma-haberleşme sektörü aldı. Bu sektöre 2025 yılında yüzde 38 artışla 440 milyar lira ödenek tahsis edildi. Özellikle demir yolu yük ve yolcu taşımacılığının geliştirilmesi amacıyla bazı önemli projelere ödenek sağlandı. Bu projeler arasında:

  • Halkalı-Kapıkule Hızlı Tren Hattı: 29,3 milyar lira
  • Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep Yüksek Standartlı Demiryolu: 22,8 milyar lira
  • Ankara-İzmir Yüksek Standartlı Demiryolu: 19,7 milyar lira
  • Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli Yüksek Standartlı Demiryolu: 18,5 milyar lira

Ayrıca, iltisak hattı projelerine yüzde 301,4 artışla 8,4 milyar lira ödenek ayrıldı. Türkiye’nin uluslararası yük koridorları ile bağlantısını güçlendirmek amacıyla Divriği-Kars Demiryolu Hattı Rehabilitasyonu projesi için 4,1 milyar lira, Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demiryolu Hattı projesi için ise 2,4 milyar lira ödenek sağlandı. Ayrıca Kalkınma Yolu projesi çerçevesinde Gaziantep-Şanlıurfa ve Şanlıurfa-Mardin Hızlı Tren Hattı projeleri de Yatırım Programına dahil edilmiştir.

Ulaştırma-haberleşme sektörünü, yüzde 15,1’lik pay ile eğitim sektörü takip etti. Eğitim sektörü yatırımları için 2025 yılında yüzde 44,5 artışla 217,9 milyar lira ödenek tahsis edildi. Tüm bireylerin eşit şartlarda nitelikli eğitime erişimini sağlamak amacıyla temel eğitime 140,8 milyar lira ödenek ayrıldı. Ayrıca, mesleki eğitimde fiziki altyapının güçlendirilmesi için “1.500 Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinin Teknik ve Laboratuvar Altyapısının Modernizasyonu” projesine 5 milyar lira ödenek tahsis edildi.

DSİ, 120 Bin Hektar Alanı Su ile Buluşturacak

Yatırım ödeneklerinden yüzde 11,4’lük pay alan tarım sektörüne 2025 yılında yüzde 62,5 artışla toplam 164,1 milyar lira ödenek tahsis edildi. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne, tarımsal sulama yatırımları için yüzde 87,5 artışla 95,7 milyar lira ödenek ayrıldı. Bu ödenekle yaklaşık 120 bin hektar alanın sulamaya açılması ve 20 bin hektar alanda sulama sistemlerinin yenilenmesi hedefleniyor. Ayrıca, GAP Eylem Planı kapsamında çeşitli sulama projelerine de önemli ödenekler ayrıldı.

Madencilik ve Enerji Sektörlerine Yatırım

Yatırım ödeneklerinde yüzde 10,3 pay alan madencilik sektörüne 2025 yılında yüzde 40,3 artışla 148,8 milyar lira, yüzde 7,6 paya sahip enerji sektörüne ise yüzde 45,6 artışla 110,2 milyar lira ödenek ayrılmıştır. Karadeniz’deki 710 milyar metreküplük doğal gazın üretilmesine yönelik Sakarya Doğal Gaz Sahası Geliştirme Projesi için 72,8 milyar lira ödenek tahsis edilmiştir.

Sağlık Yatırımlarına Ayrılan Ödenek 121,1 Milyar Lira

Sağlık sektörünün 2025 yılı yatırımlarından aldığı pay yüzde 9,6 olarak belirlenmiştir. Sağlık Bakanlığına, hizmet kalitesinin artırılması ve erişimdeki farklılıkların giderilmesi amacıyla yüzde 46,5 artışla 121,1 milyar lira tahsis edilmiştir. Bu ödenek ile 2025 yılında toplam 16.715 yatak ve 365 ünite hizmete alınacaktır. Ayrıca, 18 bin 450 yatak kapasiteli 16 şehir hastanesinin yapımına devam edilmesi planlanmaktadır.

Yatırımcı ve girişimcilerin daha fazla yatırım yeri bulabilmesi ve istihdamın artırılması amacıyla Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına imalat sanayii için yüzde 52,9 artışla 23,3 milyar lira ödenek tahsis edilmiştir. Ayrıca, yükseköğretimde kalitenin artırılması ve araştırma altyapısının güçlendirilmesi için üniversitelere de önemli miktarda yatırım yapılacaktır.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu